Job Crafting to sposób na polubienie swojej pracy, znalezienie w niej sensu przez dopasowanie zadań do swoich możliwości i potrzeb. Tylko jak to zrobić w praktyce? Oto najważniejsze zasady Job Craftingu.

Jason pracuje jako salowy w jednym z amerykańskich szpitali. Jego codziennym obowiązkiem jest utrzymywanie porządku w szpitalnych salach. Jason zauważa, że są pacjenci, których nikt nie odwiedza. Zaczyna więc z nimi rozmawiać, żeby nie czuli się samotni: o pogodzie, samopoczuciu. Poświęcanie czasu chorym nie należy do obowiązków Jasona. Nie dostaje za to dodatkowego wynagrodzenia. Nagrodę dla salowego stanowią miłe słowa od pacjentów, którzy doceniają jego zaangażowanie. Inni salowi zauważają natomiast, że pacjenci leżący w łóżkach, spędzają dużo czasu na wpatrywaniu się w sufit. Dlatego, mimo, że to nie należy do ich obowiązków, myją sufity, aby poprawić im standard przebywania w salach. Potem zaczynają pomagać pacjentom jeszcze bardziej. Podają im wodę czy pomagają w poruszaniu się. W ten sposób nadają sens swojej pracy.

Znaleźć sens pracy

Jason był uczestnikiem badania na temat znaczenia pracy przeprowadzonego przez amerykańskich badaczy: Amy Wrzesniewski i Jane E. Dutton oraz ich zespół. Amerykańskie psycholożki z Uniwersytetu Michigan stworzyły teorię, którą nazwały Job Crafting. Według nich to pracownik musi przejąć odpowiedzialność za swoje dobre samopoczucie w pracy i zadbać o sens tego, czym zajmuje się na co dzień. Nikt nie zrobi tego za niego tak dobrze, jak on sam. Ma to służyć przywróceniu poczucia sensu realizowanych zadań i zwiększeniu zaangażowania. Naukowcy sugerują, że pierwszym krokiem do tego, aby ukształtować pracę po swojemu i nadać jej sens jest konieczność zmiany sposobu myślenia – to ja mogę odnaleźć drogę, nie muszę czekać na pomoc szefa.

Job Crafting, czyli praca jest elastyczna

Badacze uważają, że musimy zadbać o trzy obszary. Przede wszystkim powinniśmy zmniejszyć rutynę i wprowadzać takie zadania w pracy, które dają nam więcej satysfakcji, a ograniczać te, których nie lubimy. Ważne jest odrzucenie przekonania, że nie mamy wpływu na rzeczywistość i wykazywanie inicjatywy. Wykorzystujemy tu jedno z założeń Job Craftingu. Mówi ono, że praca jest w pewnym stopniu elastyczna, a my powinniśmy to wykorzystać i dopasować ją do swoich mocnych stron.

Dbałość o relacje z innymi, jak robił to salowy Jason, jest kolejnym etapem modelowania pracy. Dzielenie się wiedzą, motywowanie, pomoc – nie dla uzyskania sympatii, ale raczej aby wnieść nową wartość w relacje. Dla większości ludzi to czynnik silnie motywujący i poprawiający psychologiczny dobrostan.

Ostatni punkt to zmiana sposobu myślenia o pracy, którą mamy do wykonania. Badaczki określiły ją jako „modelowanie poznawcze”. Istotne jest tu postrzeganie stanowiska pracy. Idea  jest taka, aby myśląc o naturze swojego zajęcia, odszukać w nim sens i zobaczyć je w szerszym kontekście. I nie chodzi tu o nomenklaturę i nazywanie sprzedawcy w budce z hotdogami „personal manager for the sale of sausages”, tylko o to, aby ten sprzedawca kiełbasek dostrzegł sens w tym, że karmi głodnych ludzi, a dodatkowo daje im przyjemność ze spożywania dobrego, odpowiednio podanego produktu. Podobna jest sytuacja dostawcy internetu, który zamiast pana od wtykania wtyczek w gniazdka, zaczyna postrzegać siebie jako tego, który łączy ludzi.

Skuteczność szkoleń z Job Craftingu potwierdzona badaniami

To tylko teoria, ale pokrywa się ona z praktyką i badaniami naukowymi. Zespół badaczy z Holandii, Chin i Niemiec, zgromadzony w Assotiation for Psychological Science, postanowił zbadać efekty pojedynczej sesji szkoleniowej w holenderskim systemie medycznym. Ich wyniki, pokazują, że Job Crafting jest skuteczną strategią, a pracownicy mogą kształtować własne środowisko pracy, aby poprawić zarówno swoje własne doświadczenie zawodowe, jak i efektywność.

Naukowcy przeprowadzili dwa badania. W pierwszym uczestniczyli lekarze, a w drugim pielęgniarki. Eksperymenty rozpoczęły się od 3-godzinnego seminarium szkoleniowego na temat modelowania pracy. Celem szkolenia było zapoznanie uczestników z zasadami Job Craftingu i sugestia wprowadzenia zmian w plan dnia pracy. Uczestnicy byli kontrolowani co trzy miesiące, a pielęgniarki i lekarze wypełnili ankiety, aby zmierzyć, w jakim stopniu stosują techniki modelowania miejsc pracy: szukanie wyzwań (np. wolontariat w pracy), poszukiwanie zasobów (prośby o informacje zwrotne lub pomoc) i zmniejszanie wymagań (wyższa skuteczność lub delegowanie obowiązków).

Z badań wynika, że lekarze częściej stosowali techniki „szukania wyzwań”, natomiast pielęgniarki „poszukiwania zasobów”. Żadna z grup nie stosowała techniki „zmniejszania wymagań”, być może wynika to z tego, że w obu grupach zaobserwowano wysokie zmęczenie.

Ponadto, ponieważ lekarze wdrożyli inne umiejętności w zakresie tworzenia miejsc pracy, niż pielęgniarki, naukowcy zasugerowali, aby „interwencje dotyczące przeprojektowywania miejsc pracy zostały dostosowane do zmieniających się potrzeb dzisiejszych organizacji i osób w celu stworzenia sytuacji, w której wszyscy zainteresowani wygrywają.”

Autorzy stwierdzają również, że organizacje powinny zachęcać pracowników do tworzenia miejsc pracy i stwarzać im możliwości „dopasowania” swojego stanowiska do mocnych stron, umiejętności i preferencji zawodowych.

Wnioski płynące z holenderskich ośrodków medycznych sugerują, że relacja stanowisko – człowiek może być dwukierunkowa. Zaangażowani pracownicy zmieniają swoje środowisko pracy, a zmiana środowiska pracy może podnieść zaangażowanie. Wyniki jednego z badań, na które powołuje się „Harvard Business Review”, pokazują, że zaangażowani pracownicy są o 50 procent bardziej produktywni i przynoszą firmie o 33 procent większe zyski. Przekłada się to również na większe zadowolenie klientów, którzy wykazują się o 56 procent większą lojalnością. Po prostu, szczęśliwsi pracownicy, którzy widzą sens w swojej pracy, są bardziej efektywni.

Praca nie musi być ciężka

Styl pracy się zmienia. Rosną wymagania, zwiększa się ilość czasu, którą pochłaniają obowiązki zawodowe. Jednocześnie pracodawcy nie pomagają. Wynagrodzenia nie rosną, trzeba więc poszukiwać źródeł dodatkowego dochodu. Wsparcie dla pracowników jest niskie, rośnie nacisk na dotrzymanie terminów i poprawę wyników, a co za tym idzie pojawia się stres. Praca przestaje być frajdą. Wczorajsze sukcesy, dziś są standardem, gniotą zmieniające się procedury i przepisy, cel przestaje być widoczny. Wpadamy w rutynę, tracimy poczucie sensu i wpływu na swoją pracę. Możemy przerwać to błędne koło i zmienić swoje zawodowe życie dzięki Job Craftingowi.

Ciężkiej pracy nie można odmówić Syzyfowi, wtaczającemu na górę kamień, który tuż przed szczytem wysuwa mu się z rąk i spada na sam dół. Syzyf mozolnie podejmuje wysiłek i pcha go znowu pod górę. Wszyscy wiemy, to za karę, ale może kara uległaby złagodzeniu gdyby Syzyf pomyślał i zmienił warunki pracy na własnych zasadach. Przez lata odbywania kary prawdopodobnie mógłby odmienić środowisko pracy, rozkopać górę i przenieść ją w inne miejsce. Pchanie kamienia po płaskim terenie jest łatwiejsze.

Tomasz Nowak

Zapytaj o szkolenia z Job Craftingu dla pracowników swojej firmy. Kliknij i dowiedz się więcej.

W Delta Training śledzimy najważniejsze publikacje na świecie dotyczące badań, odkryć i trendów w obszarach miękkich kompetencji, które zwiększają efektywność pracowników. Rzetelne informacje publikowane w czasopismach naukowych są trudne do znalezienia, zrozumienia i często nie zapewniają szybkich, praktycznych wniosków. Jeśli jednak cenieni naukowcy badali problem, który teraz sam próbujesz rozwiązać, to może chciałbyś poznać ich wnioski i rekomendacje przed podjęciem decyzji? Jeśli tak, to zapraszamy do naszego działu „Badań i rozwoju.” Publikujemy informacje tylko z rzetelnych, wyselekcjonowanych źródeł. Wyniki i wnioski z badań i eksperymentów inspirują nas do ulepszania naszych szkoleń biznesowych dla firm, sposobów przekazywania wiedzy i umiejętności uczestnikom naszych szkoleń, tworzenia angażujących ćwiczeń oraz różnorodnych, ciekawych materiałów szkoleniowych.