Zwolennicy mindfulness i medytowania w pracy mogą być zaskoczeni wynikami badań przeprowadzonych na setkach osób. Medytacja przynosi wiele korzyści. Jednak czy poprawia motywację pracowników? Czy wpływa na jakość wykonywanych zadań? Czy warto w firmie organizować specjalne sale, w których pracownicy mogą zatopić się we własnych myślach? Mamy odpowiedzi na te pytania.

„Głęboki oddech. Czuję jak powietrze wypełnia moje płuca” – tak zaczyna swoje wspomnienia z kampanii prezydenckiej Hillary Clinton. Umieściła je w książce „What Happened”, będącej wspomnieniami z kampanii prezydenckiej.  To nie jedyne opowieści o technikach relaksacyjnych kandydatki demokratów do fotela prezydenta Stanów Zjednoczonych. W wywiadzie dla telewizji CNN, bez skrępowania zademonstrowała techniki oddychania, polegające na wdychaniu powietrza przez jedno nozdrze, a wydychaniu przez drugie.

„Medytacja polega na utrzymywaniu uwagi na tym, co jest wewnątrz, ale najlepiej jest zacząć od uwagi skierowa­nej na obiekt na zewnątrz. Idealny jest oddech. Zaczynamy śledzić go, kiedy wchodzi przez nozdrza do środka ciała.” – mówi w wywiadzie dla miesięcznika Focus mistrz medytacji buddyjskiej dr Vimokkha.

Czym jest medytacja, a czym mindfulness?

Z łaciny meditatio to zagłębianie się w myślach, rozważanie, namysł. Są to praktyki polegające na ćwiczeniu umysłu dla uzyskania jakiegoś dobroczynnego efektu. Może to być zwiększenie energii życiowej, albo rozwinięcie pozytywnych cech takich jak współczucie,  cierpliwość, wielkoduszność czy przebaczenie. Medytacja w praktykach zachodnich, sprowadza się jednak raczej do technik relaksacyjnych, obracających się wokół pojęcia mindfulness lub po polsku uważności. Uważność to pewien proces psychologiczny. Chodzi o koncentrowanie uwagi na występujących w danej chwili bodźcach zewnętrznych i wewnętrznych. Proces ten może być rozwijany właśnie przez niektóre techniki medytacyjne, ale także inne ćwiczenia, na przykład związane z kontrolą oddechu.

Medytacja w pracy może demotywować?

Istnieje wiele opinii i badań na temat zbawiennego wpływu medytacji w godzinach pracy. Ma ona oczyszczać umysł, pomagać w koncentracji, kanalizować stres, ma nawet poprawiać pracę jelit i serca. I być może rzeczywiście tak  jest, jednak czy taka forma medytacji zwiększa motywację do pracy? Jak wynika z badań, przeprowadzonych przez profesor Kathleen D. Vohs z Uniwersytetu Minesota i  Andrew C. Hafenbrack z Católica-Lisbon School of Business and Economics i opublikowanych w „Organizational Behavior and Human Decision Processes”, medytacja w pracy jest demotywująca.

„Centralną techniką medytacji mindfulness jest przecież akceptowanie rzeczy takimi, jakimi są. Firmy chcą jednak, aby ich pracownicy byli zmotywowani. Samo pojęcie motywacji – dążenie do uzyskania bardziej pożądanej przyszłości – implikuje pewien stopień niezadowolenia z teraźniejszości, co wydaje się sprzeczne z ćwiczeniem psychologicznym, które zaszczepia równość i poczucie spokoju.” – mówi Vohs. Aby sprawdzić związek między świadomością a motywacją zespół naukowców przeprowadził pięć badań z udziałem setek osób. Uczestnicy badania, pod kierownictwem profesjonalnego trenera, prowadzili medytację koncentrując się na oddychaniu i analizowaniu swego ciała w poszukiwaniu doznań fizycznych. Następnie, wszyscy dostali zadania do wykonania, zbliżone do tych, które wykonują w miejscu pracy. Analizowane były czas wykonania zadania, włożony wysiłek i chęć do pracy.

Okazało się, że wśród tych, którzy medytowali, poziom motywacji był niższy. Ludzie ci nie byli już tak bardzo zainteresowani pracą i wykonywaniem zadań, nie chcieli też poświęcać tyle samo czasu i wysiłku na ich realizację. „Medytacja skorelowana była z redukcją myśli o przyszłości, a większym poczuciem spokoju.” – mówi Vohs.

Wpływ medytacji na jakość pracy

W następnym etapie badania, zespół analizował rzeczywiste wykonanie zadań. Okazało się, że medytacja nie poprawiła, ani nie pogorszyła jakości pracy uczestników. „To była zła wiadomość dla zwolenników medytacji w miejscu pracy. Przecież poprzednie badania wykazały, że medytacja zwiększa koncentrację umysłową, sugerując, że uczestnicy, […], powinni lepiej wykonywać swoje zadania.” – podsumowuje Vohs.

Zespół postanowił sprawdzić jeszcze, czy zaoferowanie premii finansowej za wybitne wyniki, nie przezwyciężyłoby demotywującego efektu technik mindfulness. Okazało się, że nie. Obietnica nagród rzeczowych to użyteczne narzędzie motywowania pracowników, ale nie zastępuje motywacji wewnętrznej.

Medytacja w pracy staje się coraz popularniejsza. Istnieje wiele przykładów jej stosowania. W Indiach grupowo medytują setki policjantów, ale tam te techniki są wpisane w kulturę i choć z całą pewnością pomagają pozbyć się stresu związanego z pracą to mają nieco inne znaczenie niż u nas. W świecie zachodnim we wprowadzaniu mindfulness do obowiązków służbowych, przodują amerykańskie korporacje: od Aetna przez General Mills po Google. Być może prezesi tych firm dostrzegają pozytywne efekty wśród swoich pracowników, może prowadzą własne badania na ten temat, a na pewno chcą być tymi, którzy kreują trendy w korporacyjnym świecie.  Nie można zaprzeczyć, że mindfulness może być korzystne, przynosząc spokój i akceptację. Ale kiedy pracownik osiągnie już szczyty akceptacji, może się okazać, że już nie chce mu się nic robić. Bo i po co? 

Tomasz Nowak

Zapytaj o szkolenia z rozwoju osobistego dla pracowników swojej firmy. Kliknij i dowiedz się więcej.

W Delta Training śledzimy najważniejsze publikacje na świecie dotyczące badań, odkryć i trendów w obszarach miękkich kompetencji, które zwiększają efektywność pracowników. Rzetelne informacje publikowane w czasopismach naukowych są trudne do znalezienia, zrozumienia i często nie zapewniają szybkich, praktycznych wniosków. Jeśli jednak cenieni naukowcy badali problem, który teraz sam próbujesz rozwiązać, to może chciałbyś poznać ich wnioski i rekomendacje przed podjęciem decyzji? Jeśli tak, to zapraszamy do naszego działu „Badań i rozwoju.” Publikujemy informacje tylko z rzetelnych, wyselekcjonowanych źródeł. Wyniki i wnioski z badań i eksperymentów inspirują nas do ulepszania naszych szkoleń biznesowych dla firm, sposobów przekazywania wiedzy i umiejętności uczestnikom naszych szkoleń, tworzenia angażujących ćwiczeń oraz różnorodnych, ciekawych materiałów szkoleniowych.

Tagi: efektywność medytacji, efektywność mindfulness, efektywność osobista, medytacja w pracy, mindfulness w pracy, Rozwój osobisty