Menedżerowie z poczuciem humoru są lepiej oceniani. Jak używać humoru w pracy –  specjalnie dla Delta Training mówi dr David Cheng z The Australian National University. Na co zwrócić uwagę? Kiedy żartować? Jak rozpoznać szczery uśmiech? Przeprowadzono serię badań nad poczuciem humoru w pracy. Oto nasz praktyczny przegląd.

• Humor może zmniejszyć agresję w miejscu pracy a zwiększyć efektywność.
• Liderzy z poczuciem humoru są lepiej oceniani przez pracowników.
• Klienci są skłonni zapłacić nawet 20 procent więcej, gdy sprzedawca kończy swoją prezentację zabawną puentą.
• Śmiech dominujący ma wyższą wysokość, jest głośniejszy i bardziej zmienny w tonie niż śmiech uległy.

Był to szczególny dzień: 31 marca 1989r. Kierowcy jadący autostradą M25 w Londynie ujrzeli metalowy pojazd, który wolno poruszał się po niebie błyskając światłami. Część z nich zatrzymała się, aby obserwować zdarzenie. Natychmiast stworzył się gigantyczny korek. Trzy samochody policyjne ruszyły w pościg za dziwnym obiektem. Rozdzwoniły się policyjne telefony alarmujące o pojawieniu się UFO.

Gdy policja dotarła na miejsce, pojazd znajdował się już na ziemi. Trzech funkcjonariuszy z wyciągniętymi pałkami ostrożnie zaczęło się do niego zbliżać. Jeden z nich powiedział później: „Przez 20 lat bycia policjantem nigdy tak się nie bałem”. Wówczas drzwi statku otworzyły się a z wnętrza wyszła postać ubrana na srebrno. Był to Richard Branson, 36-letni wówczas prezes Virgin Records. Wyczyn multimilionera był połączeniem jego pasji do baloniarstwa z chęcią promocji firmy, zamiłowaniem do psikusów i dowcipem z okazji prima aprilis.

O swoim przelocie balonem na rozgrzane powietrze stylizowanym na latający spodek powiedział: „Lecieliśmy o 5 rano i nie było wtedy zbyt wielu kierowców” – cytowała żartownisia agencja AP. „ Myślę, że większość ludzi przyjęła to z humorem i nie sądzę, abyśmy spowodowali jakiekolwiek zagrożenie. Jeśli tak było, przepraszam”. Policja odmówiła komentarza.

Humor – przewaga konkurencyjna w biznesie

Dobrze wykorzystany humor może być jedną z największych przewag konkurencyjnych w biznesie – twierdzą naukowczynie behawioralne, prof. Jennifer Aaker oraz Naomi Bagdonas ze szkoły biznesu na Uniwersytecie Stanforda. Korzyści ze śmiechu jest wiele. Śmiech ułatwia nawiązywanie kontaktów. Może dlatego, że uwalnia „hormony dobrego samopoczucia”, endorfiny i dopaminę, jednocześnie obniżając poziom kortyzolu, czyli hormon stresu. „Jeśli chodzi o nasz mózg, to śmiech jest jak ćwiczenia, medytacja i seks w tym samym czasie” –  mówi prof. Aaker.

Lider z poczuciem humoru

Badanie przeprowadzone na australijskim Uniwersytecie Jamesa Cooka wykazało, że przekomarzanie się pomaga mężczyznom bardziej wspierać się nawzajem i osiągać swoje cele. Natomiast seria badań wykonana na Australian National University pokazała, że humor może zmniejszyć agresję w miejscu pracy a zwiększyć efektywność.

„Liderzy z poczuciem humoru są lepiej postrzegani przez pracowników, np. w obszarze motywacji” – dodaje Bagdonas. Ich zespoły są bardziej zgrane i kreatywne. Natomiast klienci są skłonni zapłacić nawet 20 procent więcej, gdy sprzedawca kończy swoją prezentację lekką i zabawną puentą.

Jak wykorzystać humor w pracy?

„Humor jest umiejętnością, której można się nauczyć” –  mówi Bagdonas, która razem z prof. Aaker prowadzi zajęcia na temat tego, jak liderzy mogą wykorzystywać humor w biznesie. Badaczki przekonują, że używanie humoru jest proste, wystarczą drobne zmiany, np. inna forma pożegnania w e-mailu. Sugerują, że zamiast oficjalnych i automatycznych: „z poważaniem” lub „pozdrawiam”, możesz napisać coś w stylu: „pozdrawiam mocno kofeinę”, gdy nie spałeś całą noc lub „nigdy więcej o tym nie mówmy”, podczas pracy nad długim lub wyczerpującym projektem, którego masz dość. Jak profesjonalnie napisać e-mail? Jak zredagować tytuł i treść e-maila?

Łatwiej śmiać się w towarzystwie

Śmiech jest powszechny we wszystkich kulturach ludzkich, a nawet występuje w pewnej formie u szczurów oraz szympansów i bonobo. Śmiech i humor dostarczają psychologom wielu tematów do badań. Dociekliwi badacze i obserwatorzy dostrzegli, że istnieje też śmiech nieszczery, w trakcie którego prawy kącik ust jest unoszony wyżej niż lewy, co może mieć związek ze słabszym zaangażowaniem prawej półkuli mózgu silniej związanej z emocjami.

Teorie koncentrujące się na ewolucji śmiechu wskazują na to, że jest on ważnym przystosowaniem do komunikacji społecznej. Badania wykazały, że ludzie są bardziej skłonni do śmiechu w odpowiedzi na klip wideo z podłożoną ścieżką śmiechu (filmowy chichot z puszki). Jesteśmy też aż 30-krotnie bardziej skłonni do śmiechu w towarzystwie.

Śmiech dominujący i uległy

Naukowcy odkryli, że różne rodzaje śmiechu mogą służyć jako kody do złożonych ludzkich hierarchii społecznych. W trakcie eksperymentów prowadzonych przez zespół prof. Christophera Oveisa z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego naukowcy zauważyli, że osoby o wysokim statusie społecznym śmieją się inaczej, niż te o niskim. Badacze poprosili przypadkowe osoby o ocenę statusu społecznego na podstawie odsłuchu nagranego śmiechu. Uczestnicy badania nie mieli z tym żadnego problemu. Osoby o wysokim statusie społecznym śmieją się w sposób dominujący. „Podczas, gdy normy większości grup społecznych zabraniają bezpośrednich, jednoznacznych aktów agresji i dominacji, użycie śmiechu może pozwolić poszczególnym osobom na dominowanie, ponieważ śmiech sprawia, że akt ten staje się mniej poważny” – wyjaśniają naukowcy. Śmiech dominujący ma wyższą wysokość, jest głośniejszy i bardziej zmienny w tonie niż śmiech uległy. Pod tym względem śmiech dominujący wydaje się posiadać pewne cechy, które badacze zidentyfikowali w prawdziwym (w porównaniu z udawanym) śmiechem: większe nieregularności w wysokości i głośności oraz szybsze wybuchy dźwięku.

Obejrzyj zabawny filmik w pracy

„Coraz częściej uznaje się, że humor w miejscu pracy może zwiększać efektywność pracowników” – piszą psychologowie dr David Cheng i dr Lu Wang z Uniwersytetu Nowej Południowej Walii. Z ich badań wynika, że osoby, które oglądały zabawne klipy wideo w przerwach w pracy, spędzały dwa razy więcej czasu nad żmudnym zadaniem w porównaniu z pracownikami oglądającymi filmy neutralne.

Według badaczy, oglądanie zabawnych filmików z kotami w roli głównej nie jest złe. Pomaga wytrwać w pokonaniu nudy nad zadaniami powtarzalnymi i intensywnymi.

Przepis na rozśmieszenie

Pozostaje odpowiedzieć na pytanie: czemu coś jest śmieszne? Granica jest cienka i płynna. Każdego bawi trochę coś innego. Jednego doprowadzają do łez skecze Jasia Fasoli, podczas gdy drugi nie może na niego patrzeć – bawią go za to szczeniaczki. Kolejny wybucha salwą śmiechu przy mrocznym żarcie o morderstwie, głupim kalamburze, grze słów czy „sucharze”. Psychologowie prof. Peter McGraw z University of Colorado Boulder i prof. Caleb Warren z University of Arizona postanowili znaleźć odpowiedź na to odwieczne pytanie. Według nich, bez naruszenia jakiejś normy lub reguły, żart po prostu nie jest śmieszny. Naruszenia nie mogą być jednak zbyt daleko posunięte. W przeciwnym razie stają się nieatrakcyjne, a nawet obrzydliwe i denerwujące. Zgodnie z ukutą przez nich Teorią Łagodnego Naruszenia, naruszenie jest humorystyczne, gdy łamie zasadę lub normę, ale jest łagodne. Przeprowadzili kilka badań, z których wynika, że kluczowym czynnikiem pozwalającym przekształcić nieprzyjemną sytuację w humorystyczną jest poczucie psychologicznego dystansu wobec naruszenia; w przestrzeni, czasie, relacjach lub wyobraźni. Jak dajmy na to w dowcipie: „Szef życzył mi dziś rano miłego dnia, więc…poszedłem do domu.”

Praktyczne wskazówki dla firm

Poprosiliśmy dr Davida Chenga z College of Business & Economics na The Australian National University, który bada jak humor wpływa na efektywność zawodową, o praktyczne wskazówki dla firm.

dr. David Cheng dla Delta Training:

Myślę, że ważne jest, aby pozwolić ludziom odpocząć od pracy i cieszyć się odrobiną humoru. Często myślimy o pracy jako o „poważnym miejscu”, w którym nie należy się bawić. A to błąd.  Potwierdzają to także badania, które przeprowadziłem. Wynika z nich, że używanie humoru przez pracowników doświadczających konfliktu między pracą a życiem prywatnym zmniejsza ich stres. Inaczej jest z koleżankami i kolegami z firmy. Współpracownicy powinni najpierw zaoferować wsparcie, zanim zaczną żartować, by pomóc zestresowanemu pracownikowi.

Tomasz Nowak, Tomasz Reda

Zapytaj o praktyczne szkolenia menedżerskie dla pracowników swojej firmy. 

W Delta Training gromadzimy najważniejsze publikacje na świecie dotyczące badań, odkryć i trendów w obszarach miękkich kompetencji, które zwiększają efektywność pracowników. Rzetelne informacje publikowane w czasopismach naukowych są trudne do znalezienia, zrozumienia i często nie zapewniają szybkich, praktycznych wniosków. Jeśli jednak cenieni naukowcy badali problem, który teraz sam próbujesz rozwiązać, to może chciałbyś poznać ich wnioski i rekomendacje przed podjęciem decyzji? Jeśli tak, to zapraszamy do naszego działu „Badań i rozwoju.” Publikujemy informacje tylko z rzetelnych, wyselekcjonowanych źródeł. Wyniki i wnioski z badań i eksperymentów inspirują nas do ulepszania naszych szkoleń biznesowych dla firm, sposobów przekazywania wiedzy i umiejętności uczestnikom naszych szkoleń, tworzenia angażujących ćwiczeń oraz różnorodnych, ciekawych materiałów szkoleniowych.