Komunikacja niewerbalna pomaga nam wyrażać emocje. Obserwując mowę ciała: pozycję i gesty możemy ocenić, czy ktoś jest zadowolony, czy raczej smutny. Jednak za pomocą mowy ciała trudno jest przekazać informację o instrukcji obsługi oczyszczacza powietrza. Dlatego najlepsze efekty osiągniemy łącząc komunikację werbalną z mową ciała.
W czasach niemego kina o klasie aktorów, takich jak Charlie Chaplin, świadczyło to w jaki sposób posługiwali się językiem ciała. Umiejętności każdego aktora zostały sklasyfikowane jako dobre lub złe na podstawie stopnia, w jakim umiał on używać gestów i sygnałów ciała do komunikowania się z publicznością.
Przypomnijmy sobie film „Brzdąc” z 1921 roku. Film oparty jest na slapstickowych gagach (mocno przerysowanych), ale odbieramy go jako melodramat. Fabuła jest banalna. Uboga dziewczyna podrzuca dziecko równie biednemu szklarzowi. Ten mniej lub bardziej udolnie stara się zaopiekować tytułowym Brzdącem. Po jakimś czasie przypomina sobie o nim pomoc społeczna, która postanawia odebrać dziecko. Wówczas pojawia się wyrodna matka, będąca już zamożną kobietą i niesie pomoc. W filmie nie pada ani jedno słowo, a jednak widzowie potrafią odróżnić sceny szczęśliwe od smutnych, rozpoznają też te przerażające.
Przyjrzyj się ludziom, gdy jesteś w miejscu publicznym. Zwróć uwagę na elementy komunikacji, kiedy nie słyszysz ich głosów. Jak bardzo wymachują rękami, wzruszają ramionami, kiwają głowami, unoszą pięści czy poruszają nogami, albo obejrzyj wiadomości w telewizji z wyłączoną fonią. Okazuje się, że możemy przekazać wiele informacji w sferze emocjonalnej wcale nie otwierając ust. Właściwie użyte ciało to znakomite narzędzie komunikacji niewerbalnej. W komunikacji słowa opowiadają tylko część historii, za resztę odpowiadają gesty.
Badania nad komunikacją niewerbalną
To zaskakujące, że język ciała był badany dopiero od lat sześćdziesiątych, a większość ludzi dowiedziała się o nim po wydaniu książki Allana i Barbary Pease „Body Language” w 1978 roku. Mimo upływu czasu ludzie nadal uważają, że mowa jest naszą główną formą komunikacji, ale najwyraźniej nie są świadomi języka ciała, nie mówiąc już o jego znaczeniu w naszym życiu.
Antropolog Ray Birdwhistell jest pionierem badań komunikacji niewerbalnej. Dokonał kilku szacunków ilościowych w tej formie przekazu informacji. Oszacował, na przykład, że przeciętny człowiek mówi w sumie przez około dziesięć do jedenastu minut dziennie, a wypowiedzenie przeciętnego zdania zajmuje mu tylko około 2,5 sekundy. Birdwhistell szacuje również, że możemy rozpoznać około 250 000 min, które pojawiają się na naszych twarzach. Odkrył on również, że werbalna część rozmowy twarzą w twarz jest mniejsza niż 35 procent, a ponad 65 procent komunikacji odbywa się niewerbalnie. Pokrywa się to z ustaleniami Alberta Mehrabiana. Jednak badania tego naukowca nie są traktowane jako zbyt wiarygodne z powodu użytej metodologii.
Gesty, które zwiększają Twoje szanse
Ponad 30 lat temu naukowcy Robert Gifford, Cheuk Fan Ng i Margaret Wilkinson odkryli, że kandydaci do pracy, którzy w rozmowach kwalifikacyjnych stosowali więcej gestów wykonywanych dłoniami, byli częściej zatrudniani. Najprawdopodobniej wynika to z tego, że za pomocą gestu pokazujemy intencje. Musimy tu odwołać się do naszych przodków. Gdy nasi antenaci spotykali uzbrojonego człowieka zwracali uwagę na gesty wykonywane rękami. Obserwowali, czy nieznajomy zaatakuje, czy jego zamiary są pokojowe. Dziś takie zagrożenia są znacznie mniejsze lecz ten atawistyczny mechanizm pozostał aktywny.
Zasady komunikacji niewerbalnej
Gdy ktoś widzi twoje ręce czuje się bardziej swobodny. Dlatego też przy pierwszym kontakcie staraj się, aby były dobrze widoczne. Nie wkładaj ich do kieszeni, nie chowaj za plecami, nie zajmuj laptopem, telefonem czy portfelem. Nigdy też nie unikaj podania ręki. Podczas uścisku dłoni uwalnia się hormon zwany oksytocyną (mechanizm odkryty przez badacza dr Paula Zaka) zwany też, nie bez powodu, hormonem łączącym. Pamiętaj, aby ręka była sucha, a uścisk zdecydowany i na tyle silny, żeby dłoń nie przypominała martwej ryby.
Nie tylko gesty, ale i postawa
Kolejnym ważnym elementem komunikacji niewerbalnej jest postawa. Wystarczy porównać gestykulację sportowców po wygranym biegu. Zwycięzca zazwyczaj podnosi ręce ponad głowę, wypina klatkę piersiową i odchyla głowę w kierunku nieba. Przegrany pochyla głowę, załamuje ramiona i szczelnie układa ręce wzdłuż ciała. Ponieważ chcemy być postrzegani jako zwycięzcy, przy pierwszym kontakcie unieś podbródek i czoło, lekko wypnij klatkę piersiową, utrzymuj przestrzeń między ramionami a tułowiem i najważniejsze – trzymaj dłonie z dala od kieszeni.
Utrzymuj kontakt wzrokowy
Ważny jest również kontakt wzrokowy. Eksperci od języka ciała Barbara i Allan Pease mówią, że ideałem jest patrzenie w oczy osobie, z którą się kontaktujesz przez 60-70 procent czasu konwersacji. Kontakt wzrokowy to niewerbalny sygnał dobrej woli. Jesteśmy zaprogramowani do interpretowania odpowiedniej ilości kontaktu wzrokowego. Jeśli będziesz patrzył mniej, możesz zostać uznany za nieśmiałego i zdenerwowanego, ale nie przesadzaj. Natrętne wpatrywanie się w oczy rozmówcy może być odebrane jako agresja. W badaniu przeprowadzonym przez trzech naukowców: J. Kellermana, J. Lewisa, J. D. Lairda w 1989 roku udowodniono, że odwzajemniony, nieprzerwany kontakt wzrokowy, wytwarza więź emocjonalną i poczucie bliskości. Jak pisali badacze w „Journal of Research in Personality”, taki kontakt wzrokowy sprzyja nawet wykształcaniu się namiętności. Aby jednak nie zakończyło się to nieporozumieniem, to dwie osoby muszą mieć w sobie zgodę na tego rodzaju zażyłość. Do praktykowania kilkuminutowych sesji patrzenia sobie w oczy zachęcają terapeuci par, coachowie, seksuolodzy.
Moc mowy ciała
Gesty i mowa ciała mają wielką siłę. Używamy ich sprawując nad nimi pełną kontrolę, a czasem robimy to zupełnie nieświadomie. Zdarza się, że gestykulujemy nawet, gdy nikt nas nie obserwuje. Często nasze gesty uzupełniają wypowiedź. Tak dzieje się na przykład w przypadku, gdy wskazujemy komuś drogę. Istnieją jednak również gesty uważane za obraźliwe. Nie mamy wątpliwości jakie znaczenie ma wyprostowany środkowy palec. Mnóstwo stron zapisano analizując, czy podczas kampanii prezydenckiej Barack Obama pokazał przeciwnikom politycznym ten gest, czy tylko podrapał się po nosie. Jedno jest pewne, jego zachowanie rozwścieczyło wielu ludzi.
Tomasz Nowak
Zapytaj o szkolenia z efektywnej komunikacji dla pracowników swojej firmy.
W Delta Training śledzimy najważniejsze publikacje na świecie dotyczące badań, odkryć i trendów w obszarach miękkich kompetencji, które zwiększają efektywność pracowników. Rzetelne informacje publikowane w czasopismach naukowych są trudne do znalezienia, zrozumienia i często nie zapewniają szybkich, praktycznych wniosków. Jeśli jednak cenieni naukowcy badali problem, który teraz sam próbujesz rozwiązać, to może chciałbyś poznać ich wnioski i rekomendacje przed podjęciem decyzji? Jeśli tak, to zapraszamy do naszego działu „Badań i rozwoju.” Publikujemy tu informacje tylko z rzetelnych, wyselekcjonowanych źródeł. Wyniki i wnioski z badań i eksperymentów inspirują nas do ulepszania naszych szkoleń biznesowych dla firm, sposobów przekazywania wiedzy i umiejętności uczestnikom naszych szkoleń, tworzenia angażujących ćwiczeń oraz różnorodnych, ciekawych materiałów szkoleniowych.
Kontakt w sprawie szkolenia:
Przeczytaj również
Techniki wizualizacji wspierają osiąganie celów
Ekstrawertycy i introwertycy w pracy
Konflikt w pracy może być dobry
Skuteczne sposoby monitorowania celów
Okazywanie wdzięczności czyni cuda. Dziękuję!
Job crafting - co to jest i na czym polega ta metoda
Trening samokontroli - jak ćwiczyć silną wolę?
Mindfulness i metydacja w pracy: tak czy nie?
Skończ z odkładaniem zadań: wykorzystaj efekt Zeigarnik
Emotikony w mailach. Czy używać?
Jak zyskać pewność siebie?
Zainwestuj we wspomnienia
Sposoby na stres, lęk i zmartwienie
MAJA WŁOSZCZOWSKA: moja recepta na dobry plan
Dodatkowo w magazynie "Czekadełko":
- Jak podnieść zaangażowanie pracowników.
- Trzy najważniejsze kompetencje dobrego sprzedawcy.
- Jak w kilka minut zyskać pewność siebie.
Sprawdzone, praktyczne i rzetelne informacje.
Ściągnij magazyn "Czekadełko" już teraz.