Badania pokazują, że praca, w którą włożymy wiele wysiłku i wykonamy ją samodzielnie ma dla nas większą wartość. Stąd sukces takich sklepów jak IKEA. Konieczność, często w pocie czoła, skręcania mebli sprawia, że bardziej się nam one podobają. Jak „efekt IKEA” możesz wykorzystać jako menedżer do podniesienia zaangażowania i motywacji swoich pracowników?

Kiedy w latach 50-tych pojawiły się ciasta instant, producenci mieli kłopot z ich sprzedażą. Problem polegał na tym, że produkty te były zbyt proste w użyciu. Proszek należało po prostu wymieszać z wodą i włożyć na odpowiedni czas do piekarnika. Nie wymagało to żadnego wysiłku. Mało, która Pani domu chciała się chwalić przed gośćmi mówiąc: „Oto moje ciasto.” Sprzedaż ciast instant poprawiła się znacznie, gdy producenci wprowadzili małą zmianę w recepturze. Teraz do proszku z torebki trzeba było samodzielnie wbić jajka, odmierzyć odpowiednią porcję mleka i wszystko wymieszać. Gospodynie zaczęły w większym stopniu identyfikować się z produktem i czuły, że mają wpływ na ostateczny smak ciasta, bo wkładały w jego przygotowanie dodatkowy wysiłek.

Daj pracownikom poczucie wpływu

Okazuje się, że ludzie lubią ciężko pracować i coś tworzyć pod warunkiem, że widzą w tym sens. Z badań przeprowadzonych m.in. przez TNS Gallup i Krifa, jeden z największych związków zawodowych w Danii, wynika, że jednym z najsilniejszych czynników, który motywuje nas do pracy i sprawia, że jesteśmy szczęśliwi jest posiadanie wpływu na bieg zdarzeń. Pracownicy chcą uczestniczyć w procesach decyzyjnych, mieć poczucie, że od nich coś zależy, np. sposób wykonania zadania, termin, itp. Chcą, podobnie jak gospodynie rozbijające jajka nad proszkiem instant, mieć wpływ na ostateczny efekt, dodać coś od siebie. Efekty takiej pracy bardziej wtedy cenią i są z niej zadowoleni. Być może stąd popularność takich sklepów jak np. amerykański Build-a-Bear, gdzie klienci mogą w interaktywny sposób zaprojektować swojego pluszowego misia. Prawdopodobnie, także m.in. z tego powodu tak popularne są meble sprzedawane przez sieć IKEA, które samodzielnie trzeba skręcać w domu, co często zajmuje długie godziny.  Naukowcy z Harvard Business School, Yale University i Duke University opisali „efekt IKEA”, pokazując w serii eksperymentów, jak możliwość samodzielnego składania jakichś przedmiotów zwiększa ich wartość w oczach twórcy. Badacze pokazali też warunki, jakie muszą być spełnione, aby rzeczywiście do tego doszło. Uczestniczący w projekcie losowo dobrani ochotnicy mieli kilka zadań do wykonania. Musieli złożyć proste pudełka właśnie wyprodukowane w IKEA, wykonać odpowiednie figury origami i złożyć figurki z klocków Lego.

Nadawaj pracy znaczenie

Naukowcy odkryli efekty, które mogą zaskakiwać. Okazało się, że uczestnicy tak bardzo zaczynali cenić złożone przez siebie przedmioty, że przyrównywali ich jakość do wykonanych przez ekspertów (w przypadku origami). Co więcej, badani oczekiwali, że inne osoby będą cenić te przedmioty równie wysoko jak oni sami. Dotyczyło to zarówno prostych pudełek jak i bardziej ciekawych, sprawiających więcej radości w czasie tworzenia wytworów origami. – Nie lubię skręcać mebli z IKEI. Jednak kiedy skończę je składać, podobają mi się bardziej niż wszystkie inne. Nakłanianie pracowników do cięższej pracy i tłumaczenie przy tym jej sensu powoduje, że bardziej cenią to co robią – mówił podczas jednego z wykładów Dan Ariely, profesor psychologii i ekonomii behawioralnej na Uniwersytecie Duke.

Eksperymenty pokazały też, że włożony w wytworzenie jakiejś rzeczy wysiłek przynosi opisany efekt wyłącznie, gdy twórca może dokończyć swoje dzieło i mu się to powiedzie. Gdy badani musieli składane przedmioty rozłożyć lub nie mogli doprowadzić swojej pracy do końca, efekt „IKEA” znikał. Okazał się on przy tym uniwersalny, jeśli chodzi o zainteresowania potencjalnych konsumentów. Badanie pokazało bowiem, że większą wartość składanym przedmiotom nadawały nie tylko osoby wykazujące wcześniejsze zainteresowanie produktami do samodzielnego złożenia, ale także ochotnicy, których takie prace wcześniej nie pociągały. Skąd w ogóle takie reakcje? Jako jedno z wyjaśnień badacze podają możliwość poczucia się kompetentnym i pochwalenia się swoimi umiejętnościami przed innymi ludźmi. W przypadku, gdy składany produkt jest tańszy, w grę wchodzi też poczucie rozsądnego wydania pieniędzy. Przyczyna może leżeć jednak nieco głębiej. Otóż inne eksperymenty wskazały, że nawet szczury i szpaki bardziej cenią ten pokarm, który jest trudniejszy do zdobycia. Może więc po prostu bardziej cenimy to, co trudniej nam przychodzi, bo jak mówi znane powiedzenie  – łatwo przyszło, łatwo poszło.

Kierując się wynikami opisanych badań jako menedżer zwiększysz zaangażowanie w swoim zespole, gdy włożysz czas i wysiłek w to, by Twoich pracowników obchodziło to co robią. Jeśli każesz pracownikowi poprzestawiać produkty na półce sklepowej, to powiedz mu też czemu ma służyć ta zmiana ekspozycji. Warto by pracownicy mieli przy tym trochę swobody w wyborze sposobu wykonywania swojej pracy i czuli, że mają osobisty wkład w ostateczny sukces. Wtedy będą też gotowi na cięższą pracę i w dodatku zaczną przychodzić do pracy szczęśliwsi.

Zapytaj o szkolenia menedżerskie dla swojej firmy. Kliknij i dowiedz się więcej.

W Delta Training śledzimy najważniejsze publikacje na świecie dotyczące badań, odkryć i trendów w obszarach miękkich kompetencji, które zwiększają efektywność pracowników. Rzetelne informacje publikowane w czasopismach naukowych są trudne do znalezienia, zrozumienia i często nie zapewniają szybkich, praktycznych wniosków. Jeśli jednak cenieni naukowcy badali problem, który teraz sam próbujesz rozwiązać, to może chciałbyś poznać ich wnioski i rekomendacje przed podjęciem decyzji? Jeśli tak, to zapraszamy do naszego działu „Badań i rozwoju.” Publikujemy informacje tylko z rzetelnych, wyselekcjonowanych źródeł. Wyniki i wnioski z badań i eksperymentów inspirują nas do ulepszania naszych szkoleń biznesowych dla firm, sposobów przekazywania wiedzy i umiejętności uczestnikom naszych szkoleń, tworzenia angażujących ćwiczeń oraz różnorodnych, ciekawych materiałów szkoleniowych.

Tagi: efekt IKEA, motywowanie pracowników, nadawanie sensu pracy, umiejętności menedżerskie, zarządzanie zespołem