Skuteczni menedżerowie stosują zarządzanie behawioralne oparte na dowodach naukowych. W obecnych czasach, kiedy nauka stanowi podstawę efektywnego zarządzania, menedżerowie muszą wiedzieć jak efektywnie motywować i rozwijać swoich pracowników, tworzyć sprzyjające warunki pracy, dbać o dobrą atmosferę. Menedżerowie mogą czerpać inspirację dla siebie z pięciu słynnych eksperymentów psychologicznych. Oto one.

1. Więzienny eksperyment Zimbardo: sytuacja ważniejsza niż osobowość.

W 1971 roku w piwnicach amerykańskiego Uniwersytetu Stanforda przeprowadzono chyba najbardziej znany eksperyment w dziejach psychologii. Dr. Philip Zimbardo z grupą naukowców w podziemiach uczelni zaaranżował więzienie. Następnie zrekrutował chętnych do udziału w swoim eksperymencie. Wszyscy, którzy na ochotnika zgłosili się do udziału przeszli badania psychiatrycznie. Uczestnicy zostali losowo podzieleni na więźniów i strażników. W ciągu kilku dni zdecydowana większość wcieliła się woli swoje stereotypowe role: więźniowie stali się potulni i ulegli, a strażnicy agresywni, a wręcz sadystyczni.  Eksperyment szybko wymknął się spod kontroli i został przerwany po zaledwie sześciu dniach.

Lekcja szkoleniowa dla menedżera: Ten eksperyment dobitnie pokazuje jak sytuacja, w której się znajdujemy silnie wpływa na nasze zachowanie oraz jak szybko ludzie potrafią identyfikować się z rolą. W dużych firmach są zazwyczaj wyraźnie określone role i hierarchia. Menedżer nie powinien podkreślać swojej kierowniczej roli, ani przypominać pracownikowi, że ten jest tylko jego podwładnym. Wyniki eksperymentu przypominają menedżerom w firmach, że to oni odpowiadają za  organizację pracy i ich zadaniem jest stworzenie konstruktywnego i harmonijnego środowiska zawodowego, które pozwoli pracownikom z chęcią i z sukcesami wykonywać swoje obowiązki.

2. Naznaczeni geniusze: poświęć czas wszystkim pracownikom

W 1968 roku eksperyment w szkole podstawowej w San Francisco przeprowadziło dwóch psychologów: Rosenthal i Jacobson. Nauczyciele zostali poinformowani o udziale uczniów w „Harwardzkim teście uczenia się”, na podstawie którego oceniono ich potencjał. Nauczycielom podano nazwiska osób stanowiących 20 proc. tych, którzy otrzymali najlepsze wyniki. W rzeczywistości testy nie odzwierciedlały potencjału tych uczniów, a lista jaką otrzymali nauczyciele zawierała nazwiska losowo wybranych osób. Wkrótce okazało się jednak, że nauczyciele zaczęli zupełnie inaczej traktować „genialne” dzieci. Swoją uwagę skupili na tych „najlepszych”, a łatwiejsze zadania przydzielali osobom rzekomo słabszym. Po zaledwie ośmiu miesiącach owe 20 proc. losowo wybranych dzieci ponownie poddano harvardzkiemu testowi. Tym razem wypadli znacznie lepiej niż reszta uczniów.

Lekcja szkoleniowa dla menedżera: W pracy często mamy do czynienia z pracownikami o różnych zdolnościach i możliwościach. Jednak to tym najbardziej efektywnym, często stanowiącym 20 proc. ogółu poświęcamy więcej uwagi i częściej inwestujemy w ich rozwój. Kadra zarządzająca powinna przemyśleć sposób traktowania pracowników, którzy co kwartał przekraczają swoje cele i wyznaczają nowe granice osiągnięć. Warto spojrzeć szerzej, aby dostrzec potencjał u każdego pracownika i udzielać odpowiednich zachęt, wsparcia i życzliwości.

3. Efekt pianina: potrzebna dobra atmosfera w pracy

W 2009 roku niemiecki koncern Volkswagen przeprowadził prosty eksperyment na stacji metra Odenplan w Sztokholmie. W nocy przerobiono zwykłe schody na klawisze pianina, coś w stylu przejścia dla pieszych na warszawskiej Emilii Plater pomalowanego na kształt klawiatury fortepianu z okazji Roku Chopinowskiego. Swoją drogą szkoda, że nikt wtedy nie sprawdził, czy piesi chętniej korzystali z tej zebry niż ze zwykłych pasów. Szkoda, bo w sztokholmskim eksperymencie okazało się, że 66 proc. przechodniów wolało włożyć wysiłek we wspinaczkę i skorzystać z „muzycznych” schodów zamiast wygodnie jechać ruchomymi, które były tuż obok. To pokazuje, że mamy naturalną skłonność do wybierania tego, co dostarcza nam pozytywnych wrażeń.

Lekcja szkoleniowa dla menedżera: Użyj swojej kreatywności do stworzenia interesującego, pobudzającego i przyjaznego miejsca pracy. Z badania przeprowadzonego przez dr Erin Fluegge-Woolf na Uniwersytecie Florydzkim wynika, że miłe środowisko pracy zwiększa efektywność pracowników i zmniejsza ich absencję. Być może schody przypominające klawisze pianina to zbyt jaskrawy przykład, ale dobrze nam uświadamia, że menedżerowie muszą nieustannie szukać nowych, kreatywnych sposobów na zwiększenie zaangażowania pracowników.

4. Eksperyment Milgrama: łatwo ulegamy autorytetom

Na początku lat 60 na Uniwersytecie Yale Stanley Milgram przeprowadził serię eksperymentów, których wyniki do dziś wywołują niedowierzanie. Milgram zaangażował do badań kilkadziesiąt osób w różnym wieku i o różnym statusie społecznym. Powiedział im, że biorą udział w badaniu wpływu kar na pamięć. Uczestnicy wcielili się w rolę nauczycieli. Uczniami były natomiast osoby współpracujące z Milgramem. Uczeń siedział na krześle i był rzekomo podłączony do prądu. Eksperyment polegał na tym, że nauczyciel czytał pary słów i prosił o ich powtórzenie. Za każdą złą odpowiedź raził ucznia prądem. Im więcej było złych odpowiedzi, tym zadawana była mocniejsza dawka prądu, aż do najsilniejszej 330 wolt, która w rzeczywistości spowodowałaby śmierć. Nauczyciel był przekonany, że naprawdę zadaje ból, uczniowie udawali cierpienie, prosili o litość. Wszystkiemu przyglądała się osoba prowadząca eksperyment. Był to aktor ubrany w laboratoryjny fartuch. Gdy nauczyciel się wahał przed porażeniem prądem, eksperymentator używał czterech komunikatów o różnej sile nacisku: „Proszę kontynuować”,  „Eksperyment wymaga, aby to kontynuować”, „Proszę kontynuować, to jest absolutnie konieczne”, „Nie masz innego wyboru, musisz kontynuować.” Milgram spodziewał się, że tylko 1 proc. badanych popchnie wajchę z najsilniejszą, śmiertelną dawką prądu. Zrobiło to 65 proc. badanych.  Eksperyment wielokrotnie powtarzano i uzyskiwano podobne wyniki, również w Polsce. Wydaje się, że zdecydowana większość osób, które wcieliły się w rolę nauczycieli uległa sile autorytetu.

Lekcja szkoleniowa dla menedżera: Na szczęście menedżerowie nie stosują elektrowstrząsów na swoich pracownikach. Jednak pracownicy często porzucają swoje wartości i ulegają sile autorytetu szefa. Często źle się to kończy dla całej firmy. Wystarczy przywołać przykład Enrona (fałszowanie dokumentacji finansowej doprowadziło do bankructwa jednej z największych korporacji na świecie w branży energetycznej), czy w ostatnim czasie aferę związaną z fałszowaniem jakości spalin w Volkswagenach. Liderzy muszą uświadomić sobie jak duży wpływ mogą oni wywierać na swoich pracowników. I jak brak sprzeciwu, czy nawet obawa przed wyrażeniem odmiennego zdania, może doprowadzić do podjęcia wielu błędnych decyzji. 

5. Niewidzialny goryl: multitasking nie jest efektywny

Absolwenci Uniwersytetu Harvard, Christopher Chabris i Daniel Simons, zaprosili uczestników do prostego zadania, które polegało na policzeniu liczby podań piłki między studentami stojącymi w kółku. Jednak liczyć należało podania pomiędzy zawodnikami w białych koszulkach, a ignorować zagrania ubranych w czerwone koszulki. W pewnym momencie wśród graczy pojawiał się na 9 sekund goryl. Naturalnie nie był to prawdziwy goryl, tylko aktor w odpowiednim przebraniu. Okazało się, że większość uczestników zaangażowanych w liczenie nie zauważyła goryla. Ten prosty eksperyment pokazuje, że ludzie pomijają ważne szczegóły i mogą przeceniać swoje zdolności do wykonywania wielu zadań jednocześnie. Multitasking nie jest efektywny. 

Lekcja szkoleniowa dla menedżera: Menedżerowie i liderzy nie powinni obarczać podwładnych zbyt wieloma obowiązkami. Warto zachęcać pracowników do wykonywania zadań po kolei, aby robili to z maksymalną efektywnością. Jednoczesne przeglądanie newsów na facebooku, słuchanie radia i pisanie maila do klienta nie jest dobrym pomysłem.

Zapytaj o szkolenia menedżerskie dla pracowników swojej firmy. Kliknij i dowiedz się więcej.

W Delta Training śledzimy najważniejsze publikacje na świecie dotyczące badań, odkryć i trendów w obszarach miękkich kompetencji, które zwiększają efektywność pracowników. Rzetelne informacje publikowane w czasopismach naukowych są trudne do znalezienia, zrozumienia i często nie zapewniają szybkich, praktycznych porad. Jeśli jednak cenieni naukowcy badali problem, który teraz sam próbujesz rozwiązać, to może chciałbyś poznać ich wnioski i rekomendacje przed podjęciem decyzji? Jeśli tak, to zapraszamy do naszego działu „Badań i rozwoju.” Publikujemy tam informacje tylko z rzetelnych, wyselekcjonowanych źródeł. Wyniki i wnioski z badań inspirują nas do ulepszania naszych szkoleń biznesowych dla firm, sposobów przekazywania wiedzy i umiejętności uczestnikom naszych szkoleń, tworzenia angażujących ćwiczeń oraz różnorodnych, ciekawych materiałów szkoleniowych.